(က)။ မုဒုကမၼညဘာေဝန ဝါ အတၱေနာ ဝေသ ဌိတတၱာ ဌိေတ။
( ခ )။ သဒၶါဒီဟိ ပရိဂၢဟိတတၱာ အာေနၪၨပၸေတၱ။
( ဂ )။ သဒၶါပရိဂၢဟိတၪႇိ စိတၱံ အႆဒၶိေယန န ဣၪၨတိ, ဝီရိယပရိဂၢဟိတံ ေကာသေဇၨန န ဣၪၨတိ, သတိပရိဂၢဟိတံ ပမာေဒန န ဣၪၨတိ, သမာဓိပရိဂၢဟိတံ ဥဒၶေစၥန န ဣၪၨတိ, ပညာပရိဂၢဟိတံ အဝိဇၨာယ န ဣၪၨတိ, ဩဘာသဂတံ ကိေလသႏၶကာေရန န ဣၪၨတိ။
(ဃ)။ ဣေမဟိ ဆဟိ ဓေမၼဟိ ပရိဂၢဟိတံ အာေနၪၨပၸတၱံ စိတၱံ ေဟာတိ။
( င )။ ဧဝံ အ႒ဂၤသမႏၷာဂတံ စိတၱံ အဘိနီဟာရကၡမံ ေဟာတိ အဘိညာသစၧိကရဏီယာနံ ဓမၼာနံ အဘိညာသစၧိကိရိယာယ။
( ၁ )။ ( ဂ )ဝါက်၌ အစ တစ္ဝါက်ကိုသာ အသဒၶိေယန-၌ သဒၵတၳ + အဘိေဓ
ယ်တၳ ေပၚလြင္ေစလွ်က္ အနက္ေပးပါ။
( ၂ )။ (က) သို႔ အႏုသေႏၶ၊ ( ဂ ) လီနႏၲရေစာဒနာ၊ (ဃ) သေဘာဂပုစၧာ က်မ္း
တက္ခ့ဲပါ။
( ၃ )။ ( ခ ) စေသာဝါက်တို႔ကို အေၾကာင္းျပ အမည္ေပး၍ ( ဂ )၌ အသဒၶိေယန
ကို သဒၵါနည္း စာစပ္ပါ။
( ၄ )။ ( ခ ) သံဝေဏၰတဗၺပုဒ္ကို အစိတ္အေပါင္း ဝစနတၳျပဳ၍ အေပါင္းကိုသာ
ဉာတ္နညိး အရေကာက္ခ့ဲပါ။
( ၅ )။ အတၱေနာ၊ သဒၶါ၊ ပမာေဒန၊ အဘိညာ၊ ပရိဂၢဟိတေဗၺာ ပုဒ္တို႔ကို ဓာတု
ဓာတြတၳ, ပစၥယ, ပစၥယတၳ ေဝဖန္ပါ။
( ၆ )။ ( က+ ခ ) တို႔၌ အ႒ကထာေဘာဂကို ေဖၚ၍ သံဝဏၰနာ အမည္ၫႊန္းပါ။
( ၇ )။ ( ဂ ) ၾသဘာသဂတံ / ဉာေဏာဘာသဂတံ
( ၈ )။ ( ဂ ) ၾသဘာသတံ၌ နယူပစာရ ထုတ္ပါ။
(၁၀)။ ( ဂ ) အသဒၶိေယန ၌ ဗာဟ်တၳအရေကာက္၍ အာဝတၱာဟာရ ေနတၱိ
နည္းထုတ္ပါ။
++++++++++++++
နံပါတ္ ( ၁ )
ဟိ-ဝိတၳာရိႆာမိ၊ အ့ံ။ သဒၶါပရိဂၢဟိတံ၊ ေသာ။ စိတၱံ၊ သည္။ အသဒၶိေယန၊
ယုံၾကည္ျခင္း မရွိသူ၏ ျဖစ္ေၾကာင္းျဖစ္ရာ။ ( သဒၵတၳ ) ( ဝါ ) မယုံၾကည္ေသာ အျခင္း အရာအားျဖင့္ျဖစ္ေသာ အကုသိုလ္စိတၱဳပၸါဒ္ေၾကာင့္။ ( အဘိေဓယ်တၳ )
( ဝါ ) သဒၶါ၏ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္ေသာ တရားေၾကာင့္ ( အဓိပၸါယတၳ ) ။ နဣဥၨတိ၊ တတ္။
နတၳိ သဒၶါ ဧတႆာတိ အသဒၶါ၊ တံ အရဟိေတာ ပုဂၢေလာ၊ ( ပ ) အသဒၶဟနာကာေရန ပဝေတၱာ အကုသလစိတၱဳပၸါေဒါ။( မဏိမဥၨဴ ။ ၂ ၊ ၂၆၅ )
နံပါတ္ ( ၂ )
(က) သို႔ ပရာႏုသေႏၶ တက္ပုံ။
ယခုအခါ၌ မုဒုကမၼညတာဟူေသာ အက်ိဳးတို႔ကို ဝသီဘာဝပၸေတၱဟူေသာ
အေၾကာင့္ျဖင့္ မွတ္အပ္သက့ဲသို႔ ဝသီဘာဝပၸတၱာဟူေသာ အေၾကာင္းကိုလည္း
မုဒုဘူတာကမၼညတာအက်ိဳးတို႔ျဖင့္ မွတ္အပ္၏ဟု ျပျခင္းငွာ ( က ) မိန္႔။
ယထာ မုဒုကမၼညတာ ဝသီဘာဝပၸတၱိယာ လကၡီယတိ, ဧဝံ ဝသီဘာဝပၸတၱိပိ မုဒုကမၼညတာဟိ လကၡီယတီတိ ‘‘မုဒုကမၼညဘာေဝန ဝါ အတၱေနာ ဝေသ ဌိတတၱာ ဌိေတ’’တိ ဝုတၱံ။ ( သာရတၳဋီကာ။ ၁၊ ၃၈၅ )
( ဂ ) အႏုသေႏၶတက္
ဤသို႔ ( ခ )ျဖင့္သဒၶါစသည္တို႔သည္ သိမ္းဆည္းအပ္သည္၏ အျဖစ္ေၾကာင့္
အာနဥၨပတၱမည္သည္၏ အျဖစ္ကို ျပဆိုၿပီး၍ ။
ယခုအခါ၌ အက်ဥ္းအားျဖင့္ဆိုအပ္ၿပီးေသာ အနက္ကိုပင္ အက်ယ္ခ်ဲ႕ျပျခင္း
ငွါ ( ဂ ) မိန္႔။
ဣဒါနိ သေခၤပေတာ ဝုတၱေမဝတၳံ ဝိဝရိတုံ ‘‘သဒၶါပရိဂၢဟိတံ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတၱံ။ ( သာရတၳ၊ ၃၈၅။ )
( ဂ ) လီနႏၲရေစာဒနာ
ဆရာ ဆရာသည္ ( ခ ) ျဖင့္ သဒၶါအစရွိသည္တို႔သည္ သိမ္းယူအပ္သည္၏
အျဖစ္ေၾကာင့္ အာနဥၨပတၱမည္၏ဟု ဖြင့္ဆိုေတာ္မူ၏ ။
သဒၶါဒီဟိ၌ အာဒိသဒၶါျဖင့္ သီလသုတ တို႔ကိုယူရမည္ေလာ။ အဘယ္တရား
တို႔ကိုယူရပါမည္နည္း။
ပရိဂၢဟိတ အရ သဒၶါစသည္တို႔သည္ ေထာက္ပ့ံအပ္ေသာ ဒါနေစတနာကို
ယူရပါမည္ေလာ။ အဘယ္တရားကို ယူရပါမည္နည္း။
စတုတၳဈာန္စိတ္သည္ သဘာဂသမၸယုတၱဓမၼေၾကာင့္ မတုန္လႈပ္ပါသေလာ။
အဘယ္တရားေၾကာင့္ မတုန္လႈပ္ပါသည္း ။
ဤသို ့လီနႏၲရေစာဒနာဖြယ္ ရွိေသာေၾကာင့္ ( ဂ ) ဝါက်ကိုမိန္႔။
[ လီနႏၲရ၌ ေဒါသတင္ဖြယ္မလိုဟု ဆရာဆိုသည္ ]
(ဃ) သို ့သေဘာဂါပုစၧာတက္
ဆရာ ဆရာသည္ ( ဂ )ျဖင့္ သဒၶါဒီဟိ ပရိဂၢဟိတတၱာ ဟူေသာ စကားရပ္၏
အက်ယ္ဝိတၳာရကို ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ ဖြင့္ဆိုေတာ္မူ၏။
အက်ယ္ဝိတၳာရ စကားရပိသည္ နိဂုံးစကားရပ္ႏွင့္ မကင္းေကာင္းသည္
မဟုတ္ပါေလာ။ နိဂုံးစကားရပ္က အဘယ္ပါနည္း။ ဤသို႔ ေမးဖြယ္ ရွိေသာေၾကာင့္
( ဃ ) ဝါက်ကို မိန္႔။
နံပါတ္ ( ၃ )
( ခ ) ပကၡႏၲရ ဝါက် ။ ( ဂ ) သည္ ( ခ ) ကိုခ်ဲ႕ျပေသာေၾကာင့္ ဝိတၳာရဝါက်။
(ဃ)သည္ ( ခ )ကို နိဂုံးအုပ္ျပေသာေၾကာင့္ နိဂမနဝါက်။
( င ) သည္ ပရိသုေဒၶစေသာ ပုဒ္မ်ားကို အက်ယ္ခ်ဲ႕ျပၿပီး၍ နိဂုံးအုပ္ျပေသာေၾကာင့္
နိဂမန ဝါက်။
စာစပ္ ။ ။ အသဒၶိေယန ကား ေၾကာင့္ဟူ၍ အနက္ေပးေသာေၾကာင့္
နအဥၨတိ ၌ ဟိတ္ / ဟိတ္၏ ဖိုလ္ အျဖစ္စပ္။
နံပါတ္ ( ၄ )
ဣဥၨနံ ဣေဥၨာ။ ( ဣဥၨ / ဣဇိ ၊ အ )
နတၳိ ဣေဥၨာ ယႆာတိ အနိဥၨံ ။ ( စိတ္ရ၏ )
အနဥၨႆ ဘာေဝါ အနိဥၨံ။
အာနိဥၨံ ပတၱံ အာနိဥၨပတၱံ။ တုန္လႈပ္ျခင္း မရွိေသာ စိတ္၏ အျဖစ္သို႔ ေရာက္ေသာ။
ဣဥၨတီတိ ဣဥၨံ။
န ဣဥၹနံ အနိဥၨံ။
အနိဥၨႆ ဘာေဝါ အာနိဥၨံ။
အနိဥၨံ ပတၱံ အာနိဥၨပၸတၱံ။ တုန္လႈပ္တတ္ေသာ စိတ္၏ အျဖစ္သို႔ ေရာက္ေသာ။
{ ဉာတ္ေကာက္ လြယ္ၿပီ }
( ေအာက္ေဖၚျပပါ ဝိဂၢဟမ်ားသည္ မဏိမဥၨဴဋီကာဝိဂၢဟမ်ားျဖစ္၍
ဋီကာကလာသည့္အတိုင္း ေသခ်ာက်က္မွတ္ပါေလ )
အသဒၶိေယန
သမၼာ စိတၱံ နိေဓတိ ဧတာယာတိ သဒၶါ။ ( သ - ဒါ + အ )
နတၳိ သဒၶါ ဧတႆာတိ အသေဒၶါ။
အသဒၶႆ ဘာေဝါ အသဒၶိယံ။ ( အသဒၶ ပုဒ္ + ဏ်-ပစၥည္း )
အသဒၶိ-ဟူေသာ တဒၶိတ္ပုဒ္ အရကား ယုံၾကည္ျခင္း မရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္ျဒပ္သည္ မုခ်။
ထို၏ ျဖစ္ေၾကာင္းျဖစ္ရာ အကုသိုလ္ စိတၱဳပၸါဒ္ႏွင့္ ဂုေဏး+ဂုဏ္ / ဌာန+ဌာနီ အျဖစ္ျဖင့္ စပ္ျခင္း သမၺာန္သည္ ဌာႏူပစာရ အားျဖင့္ရ၏။
ဏ်-ပစၥည္း၏ အရကား ထိုမုခ် ဌာႏူပစာရတို႔ျဖငိ့ မွတ္အပ္ေသာ ယုံၾကည္ျခင္း
မရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ ျဖစ္ေၾကာင္းျဖစ္ရာ မယုံၾကည္ေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္
ျဖစ္ေသာ အကုသိုလ္ စိတၱဳပါၸဒ္ ရ၏။
ေကာသေဇၨန
ကုစၧိေတာ ဟုတြာ သယတီတိ ကုသီေတာ။ ( ကု - သိ + တ )
ကတၱဗၺကေမၼ သီဒတိ သံသီဒတီတိ ကုသိေဒါ။ ( သီဒ + တ )
ကုသီဒႆ ဘာေဝါ ေကာသဇၨံ။ ( ကုသီဒပုဒ္ ဏ် ပစၥည္း )
ကုသီဒ-ဟူေသာ တဒၶိတ္ပုဒ္ အရကား ဝီရိယ မရွိေသာ ( ဝါ ) ပ်င္းရိေသာ
ပုဂၢိဳလ္ျဒပ္သည္ မုခ်အားျဖင့္ရ၏။
ထို၏ ျဖစ္ေၾကာင္းျဖစ္ရာ အကုသိုလ္ စိတၱဳပၸါဒ္ႏွင့္ ဂုေဏး+ဂုဏ္ / ဌာန+ဌာနီ
အျဖစ္ျဖင့္ စပ္ျခင္းသမၺာန္သည္ ဌာႏူပစာရ အားျဖင့္ ရ၏။
ဏ်-ပစၥည္း၏ အရကား ထိုမုခ် ဌာႏူပစာရတို႔ျဖင့္ မွတ္အပ္ေသာ ဝီရိယ မရွိေသာ
ပုဂၢိဳလ္၏ ျဖစ္ေၾကာင္းျဖစ္ရာ အားမထုတ္ေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ျဖစ္ေသာ
အကုသိုလ္စိတၱဳပၸါဒ္ ရ၏။
ပမာေဒန
ပမဇၨနံ ပမာေဒါ။ ( ပ-မဒ+ဏ )
ပ-ပုဗၺ မဒ-ဓာတ္အရ ဏ-ပစၥည္း၏ အရကား ဘာဝသာဓနတို႔၏ သေဘာသည္
ဓာတ္အရ ပစၥည္းအရ အထူးမရွိေသာေၾကာင့္ ေမ့ေလ်ာ့ျခင္း ႀကိယာ ရ၏။
( ဝါ ) ေမ့ေလ်ာ့ေသာ အျခင္းအရာ အားျဖင့္ျဖစ္ေသာ အကုသိုလ္ စိတၱဳပၸါဒ္ ရ၏။
ဥဒၶေစၥန
ဥဒၶံ ဓုနာတိ ကမၸတီတိ ဥဒၶတံ၊ စိတၱံ ( ဥဒၶေတာ ပုဂၢေလာ )
ဥဒၶံတႆ ဘာေဝါ ဥဒၶစၥံ။ ( ကတၱဳသာဓန အတြင္းငုတ္ေသာ ဘာဝတဒၶိတ္)
ဥဒၶတ-ဟူေသာ တဒၶိတ္ ပုဒ္၏အရကား ပ်႕ံလြင့္ေသာ စိတ္ျဒပ္ ( ဝါ ) ပုဂၢိဳလိျဒပ္သည္
မုခ်။
ထို၏ ျဖစ္ေၾကာင္းျဖစ္ရာ ဥဒၶစၥ ေစတသိက္ႏွင့္ နိႆယ+နိႆိတ ( စိတၱံ )
ဌာန+ဌာနီ ( ပုဂၢိဳလ္ ) အျဖစ္ျဖင့္ စပ္ျခင္းသမၺာန္သည္ ဌာႏူ ။
ဏ်-ပစၥည္း၏ အရကား ထိုမုခ် ဌာႏူပစာရတို႔ျဖင့္ မွတ္အပ္ေသာ ပ်ံ႕လြင့္ေသာစိတ္
၏ ( ဝါ ) ပုဂၢိဳလ္၏ ျဖစ္ေၾကာင္းျဖစ္ရာ ဥဒၶစၥ ေစတသိက္ ရ၏။
မွတ္ခ်က္ ။ ။ ကစၥည္းသဒၵါႀကီး ဝစာဒီဟိ-သုတ္၌ ဥဒၶစၥံ ဓုနာတိ ကမၸတီတိ
ဥဒၶစၥံ တိုက္႐ိုက္ဆိုထားသည္။
အဝိဇၨာယ
စတုသစၥာဒိကံ ဝိဒတိ ဇာနာတီတိ ဝိဇၨာ။ ( ပညာ )
ဝႏၵတီတိ ဝိဇၨာ ( ရတတ္၏ )
န ဝိဇၨာ အဝိဇၨာ ( ေမာဟ )
အဝိဇၨမာေန ဇဝါေပတီတိ အဝိဇၨာ။ ( အဝိဇၨမာနဇဝါ ဟုဆိုလိုလွ်က္ ဇၨမာနဝါ ကိုေခ် ဇ-ေဒြးေဘ္ာျပဳ ဣတၳိလိင္ေဇာတက အာပစၥည္းသက္၍ ႐ုပ္ၿပီးသည္ )
နံပါတ္ ( ၅ )
အတၱေနာ ။ အတ+ အ / အာ-ဒါ+ တ / အဒ+တ
သဒၶါ ။ သံ- ဓာ+ အ ထီအာပစၥည္း
ပမာဒ ။ ပ-မဒ + ဏ
အဘိညာ ။ အဘိ- ဉာဓာတ္+ အ ထီအာပစၥည္း
ပရိဂၢဟိတ ။ ပရိ-ဂဟ+ တ
နံပါတ္ ( ၆ )
(က)။ ဌိတတၱာ-ဟူေသာ သံဝဏၰနာပါဒ္ျဖင့္ ဌိေတ ၌ တ-ပစၥည္း၏ ကတၱဳသာဓန-အနက္၌ သတ္သည္၏ အျဖစ္ကို လည္ေကာင္း။ ဌာတီတိ ဌိတံ။ တသၼႎ ဌိေတ ဟု
ကတၱဳသာဓန ဝစနတၳျပဳရမည္ အျဖစ္ကိုလည္ေကာင္း သိေစပါသည္။
အတၱေနာ ဝေသပါဌ္ျဖင့္ ဌိတၳာ၌ တည္ေသာေၾကာင့္ဟူသည္ စိတ္ဟုဆိုအပ္ေသာ မိမိ၏ အဖို႔၌ တည္ျခင္းပင္တည္းဟု သိေစပါသည္။
မုဒုကမၼညတာ ဘာေဝနပါဌ္ျဖင့္ မိမိ၏အဖို႔၌တည္၏ ဟူသည္ ႏူးည့ံသည္၏
အျဖစ္ အမႈ႕၌ ခန္႔သည္၏ အျဖစ္ျဖင့္ တည္ျခင္းပင္တည္းဟူေသာ အဓိပၸါယ္ကို သိေစပါသည္။
( ခ )။ ျဖင့္ အာေနဥၨပၸတၱ၌ မတုန္လႈပ္ေသာ စိတ္၏အျဖစ္သို႔ေရာက္၏ဟူသည္
သဒၶါ ဝီရိယ စေသာတရားတို႔က ေထာက္ပ့ံအပ္သည္၏ အျဖစ္ေၾကာင့္ မတုန္လႈပ္တတ္ေသာ စိတ္၏ အျဖစ္သို႔ေရာက္ျခင္းပင္တည္းဟူေသာ အဓိပၸါယ္ကို
သိေစပါသည္။
နံပါတ္ ( ၇ )
ၾသဘာသဂတံ / ဉာေဏာဘာသဂတံ
အထက္ပါ ႏွစ္ပါဌ္လုံးသည္ သဒၵါအနက္အားျဖင့္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ္လည္း
( ဝိသုဒၶိမဂ္ ။ ၂ ။ ၆ ) ၌ ၾသဘာသဂတံ ကိေလသႏၶကာေရန နဣဥၨတိ ဟု ပင္
ရွိေသာေၾကာင့္လည္ေကာင္း ၊ ၾသဘာသဂတႏၲိ ဉာေဏာဘာသဂတံဟု သာရတၳ
ဋီကာႏွင့္ ဝိသုဒၶိမဂ္ မဟာဋီကာ၌ ၾသဘာသဂတံပါဌ္ကို တည္ပါဌ္ျပဳ၍ ဖြင့္ျပ
ေသာေၾကာင့္လည္ေကာင္း ၾသဘာသဂတံပါဌ္ သင့္ပါသည္။
ဉာေဏာဘာသဂတံ ဟုရွိလွ်င္ သဒၵါ အနက္အားျဖင့္ မဆန္႔က်င္ေသာ္လည္း
ဆိုခ့ဲၿပီး ႒+ဋီ ႏွင့္ မညီေသာေၾကာင့္ မသင့္ပါ။
နံပါတ္ ( ၈ )
အေပါင္း = လ-ေရာင္, ေန-ေရာင္, မီး-ေရာင္, ပညာ-ေရာင္ ( ဉာဏ္ေရာင္ )
တို႔ႏွင့္ တကြျဖစ္ေသာ ဝတၳဳ၏
အစိတ္ = ဉာဏ္ေရာင္ႏွင့္ တကြျဖစ္ေသာ စိတ္၌ တင္။ ( ဧကေဒသ်ဴပစာ )
နံပါတ္ ( ၁၀ )
အသဒၶိေယန-၌ ဗာဟ်တၳ ကား မယုံၾကည္ေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ျဖစ္ေသာ အကုသိုလ္စိတၱဳပၸါဒ္တည္း။
No comments:
Post a Comment
winnaing007.mm@gmail.com